​​​​​​​به گزارش زریان موکریان، بسیاری از آهنگ های فلکلور کردی از جمله آهنگ های “ئای بۆ هەلامە”، “شەمامە و خاڵ خاڵ”، “سۆیبەباڵابەرز”، “کیژێ مەڕۆ جوانی” و دها آهنگ دیگر را ضبط و اجرا کرده که این آوازها با نام برادران زێ زێ در سرتاسر کردستان شناخته می شوند.

این دو برادر بعد از سال ها تلاش و فعالیت مجدانه به یکی از هنرمندان محبوب و مشهور منطقه تبدیل می شود و محمد حسین شوخ کمان در چندین جشنواره محلی و آواز فولکلور مقام برتر را کسب نمود.  اطلاعات دقیقی در خصوص علی خوش کمان وجود ندارد اما حسین شوخ کمان در آبان ماه 1394 در سن 77 سالگی دار فانی را وداع گفت.

محمد حسین در اوایل شاگرد قهوه خانه بوده اما علی از همان ابتدا وارد عرصه موسیقی شده که می بیند برادرش در نواختن ضرب مهارت دارد و صدای زیبا و گیرایی دارد محمد حسین را مجاب می کند تا با همراهی او به کار هنری بپردازد و با عزیز نجفی هنرمند اهل شاهین دژ که سرنا می زد و حسین والیدی استاد نای گروهی به نام گروه برادران زی زی را تشکیل می دهند

. محمد حسین در سن 15 سالگی ازدواج می کند و حاصل این ازدواج 5 پسر و یک دختر است

وی در پاسخ به این سوال که چرا به زی زی مشهور شده است می گوید: كه به منداڵی زوانم گرتووه، وتوومه زازا، زازی، زێ زێ، ئه‌وه بوو كه زێ زێ یان بڕی به‌سه‌رمدا و له دوایشدا وه‌ك نازناوێكی هونه‌ری لێهات بۆمان

صلاح شوخ کمان 64 آهنگ را در رادیو سنددج و رادیوئ ارومیه ضبط کرده و ده ها آهنگ فولکلور را از مرگ نجات داده است.

شوخ کمان با حسن زیرک نیز برنامه هنری اجرا کرده است.

صلاح شوخ کمان پسر مرحوم زێ زێ در خصوص پدرش می گوید: پدرم علاقه‌ی زیادی به موسیقی داشت و در واقع با موسیقی زندگی می‌کرد و روح موسیقی همیشه در زندگی ما جاری بود بطوریکه به دلیل مخالفت ما در مجالس عروسی شرکت نکرد ولی همیشه در مجالس خصوصی و مهمانیها هنرمایی می‌کرد و همه از وجود ایشان لذت می‌بردند به‌گونه‌ای که هر جا پدرم حضور میافت شادی و شعف را با خود به ارمغان می‌برد.”. وی افزود:”ما میدانستیم پدرمان در بین مردم محبوبیت دارد اما پس از مرگ وی به این مساله ایمان آوردیم.پدرم همیشه با ما و مردم مهربان بود و مهربانی و نوع دوستی از ویژگیهای وی بود.”

داریوش رفعتی از هنرمندان عرصه‌ی تئاتر نیز در خصوص حسین شوخ کمان می پوید:” همه هنرمندان از دو شخصیت برخوردار هستند یکی شخصیت هنری و دیگری زندگی شخصی، اینجاست که هنرمندانی همچون زنده یاد حسین شوخ کمان بدلیل پیوند عمیق این دو نوع شخصیت با هم او را هنرمندی مردمی میخواند و همیشه در دل و جان مردم میباشد .” وی ادامه داد:”هیچ گاه کاک حسین رو ندیدیم که مرزی بین خود و مردم ایجاد کند و این ایشان را جاودانه نگه میدارد .”

بها بشیری از هنرمندان جوان عرصه‌ی موسیقی نیز گفت:” از مامۆستا زێ زێ آهنگهای شه‌مامه و خاڵ خاڵ، خه‌نه‌به‌ندان، سویبه باڵابه‌رز و آفرینش دوباره‌ی کاوله‌ی بادینان و چند آهنگ دیگر به یادگار مانده است هم پیشکسوتها و هم جوانان هنرمند عرصه‌ی موسیقی از این آهنگها لذت می‌برند و این آهنگها را بازخوانی می‌کنند حتی بیژن مرتضوی قطعه ‌ی ڕووناک را از روی ملودی خه‌نه‌به‌ندان زێ زێ ساخته است.”

اسماعیل پاشایی پیشکسوت تئاتر گفت:” زێ زێ یکی از هنرمندان بی مانند بود که در تاریخ سقز جاودانه خواهد ماند و آهنگهایش همیشه زمزمه ی مردم خواهد بود. در واقع رسالت هنرمند همین است هم با اخلاقش هم با آثارش در دل مردم جای دارد.”

​​​​​​​منبع: زریان موکریان